Республиканың эре компаниялары юғалтыуҙарҙы кәметә башланы

Беренсе ярты йыллыҡта рекордлы ултырманан Һуң Башҡортостан республикаһында бизнестың финанс күрһәткестәре төҙәлә башланы 2025 йылдың ғинуар—авгусында Башҡортостандың ҙур һәм урта компанияларының дөйөм юғалтыуҙары 50,5 миллиард һум тәшкил итте, тип хәбәр итә федераль дәүләт статистика хеҙмәтенең бр буйынса территориаль органы (Башҡортостанстат). Был 2024 йылдың ошо уҡ осоро менән сағыштырғанда 2,6 тапҡырға күберәк (19,7 миллиард), әммә ағымдағы йылдың ете айы йомғаҡтары менән сағыштырғанда 6,5 процентҡа кәмерәк (54 миллиард). Зыян килтереүсе ойошмаларҙың өлөшө лә кәмей. Әгәр беренсе ярты йыллыҡта улар 28 процент, ғинуар—июлдә 27,7 процент булһа, һигеҙ ай йомғаҡтары буйынса дөйөм һандың 26,6 проценты. Уҙған йылдың ошо уҡ осоронда (ғинуар—август) Башҡортостанстат мониторингына эләккән ойошмаларҙың 22,5% зыян килтергән. «2025 йылдың ғинуар—авгусында ойошмаларҙың ғәмәлдәге хаҡтарҙағы сальдированный финанс һөҙөмтәһе (килем минус юғалтыу) 111,7 миллиард һум тәшкил итте, йәғни 2024 йылдың ғинуар—авгусына ҡарата 45,8 процент», — тиелә ведомство белдереүендә. Статистикаға бәләкәй эшҡыуарлыҡ субъекттары, кредит ойошмалары, дәүләт һәм муниципаль учреждениелар, кредит булмаған финанс ойошмалары индерелмәгән. Сальдированный табыштың иң ҙур суммаһы күмәртәләп һәм ваҡлап һатыу, автотранспорт сараларын һәм мотоциклдарҙы ремонтлау буйынса эшмәкәрлек алып барған ойошмалар тарафынан алынған — 33 миллиард һум.Был 2024 йылдың ошо уҡ осоро кимәленән 5,7 процентҡа түбәнерәк. Икенсе урында — электр энергияһы, газ һәм пар менән тәьмин итеү, һауаны кондициялау өлкәһендәге предприятиелар-20,3 миллиард һум (+30,9%). Өсөнсө баҫҡысты 17,9 миллиард һумлыҡ табыш һәм зыян сальдоһы менән эшкәртеү производстволары биләй (-88,8%). Ойошмаларҙың йөкләмәләре буйынса дөйөм бурыс, шул иҫәптән кредитор бурысы һәм банктар кредиттары һәм займдар буйынса бурыс, август аҙағына 1,8 трлн һум тәшкил итә, шуларҙың 84,3 миллиард һумы, йәғни дөйөм бурыстың 4,7 проценты, ваҡыты үткән. Дөйөм бурыс күләмендә 1,2 трлн һум.кредитор бурысы, уның ваҡыты үткән 78,7 млрд, йәки 6,5%. Ойошмаларҙың дебитор бурысы 1,4 триллион һум тәшкил итә, шуларҙың 101,9 миллиарды, йәғни 7,4 проценты, ваҡыты үткән. Республиканың ҙур һәм урта бизнесының юғалтыуҙары тәүге ярты йыллыҡта рекордлы 64,9 миллиард һумға етте. Был Күрһәткес уҙған йылдың ошо уҡ осоро менән сағыштырғанда 3,6 тапҡырға юғарыраҡ — 17,8 миллиард һум. 2025 йылдың тәүге ярты йыллығында республиканың ҙур һәм урта бизнесының рекордлы юғалтыуҙары күп осраҡта Башҡортостандың төп компаниялары эшләгән тармаҡтарҙағы ҡатмарлы иҡтисади-сәйәси хәл менән аңлатыла, тип хәбәр итте рэу-ның эшҡыуарлыҡ һәм логистика кафедраһының өлкән уҡытыусыһы. Г.В. Плеханова Анастасия Мельникова. Мәҫәлән, нефть һәм газ тармағына санкция саралары баҫым яһай. «Бынан тыш, һумдың нығыныуы һәм нефть экспортына хаҡтарҙың түбәнәйеүе лә йоғонто яһаны. Мәҫәлән, "Башнефть" компанияһы — республиканың иң ҙур предприятиеларының береһе — тәүге ярты йыллыҡтағы аралаш финанс отчетын асып бирмәне. Әммә, Росстат мәғлүмәттәре буйынса, һуңғы айҙарҙа хәл яҡшыра: дөйөм зыянды кәметеү, зыянлы предприятиелар өлөшөн кәметеү. Был төп ставканың кәмеүе менән дә бәйле булыуы мөмкин. Бурыстың дөйөм күләмендә банк кредиттары һәм займдары яҡынса 30% (600 млн һум) тәшкил итә. Бынан тыш, компаниялар эсендә көрсөккә ҡаршы сәйәсәт сиктәрендә күрелгән саралар (мәҫәлән, сығымдарҙы кәметеү) килеп тыуған хәлдән тиҙерәк сығыуға булышлыҡ итергә тейеш», — тине мельникова. Эксперт әйтеүенсә, тышҡы сәйәсәт йоғонтоһона әҙерәк дусар булған башҡа тармаҡтарҙан компаниялар һаны артҡан һайын төбәктә етди сдғай үҙгәрештәр булыуы ихтимал.